Woensdag 17 mei 2023 Een lange heenreis
In 55 minuten na aankomst op Schiphol ben ik bij de gate. De laatste jaren hoorde ik op het journaal alleen maar horrorverhalen over de drukte op het vliegveld. Vandaag valt het dus heel erg mee en nu mag ik nog 3 uur wachten op mijn vertrek naar Panama.
Normaal val ik meestal snel in slaap in een vliegtuig, maar vandaag blijf ik wakker. Ik kijk een film en speel een honderdtal Sudoku spelletjes op mijn telefoon. Na ongeveer 11 uur vliegen kom ik aan in Panama. Hier heb ik 4 uur de tijd om over te stappen op mijn vlucht naar Cuba.
Op de tweede vlucht kan ik wel een paar uurtjes slapen. In Nederland is het al vroeg in de ochtend als ik aan kom in Havana, maar plaatselijke tijd is het 45 minuten na middernacht. Voor de douane heb ik een probleem. Ik had een of ander formulier moeten downloaden en invullen. Nu heb ik geen QR-code. Ik moet me bij een vrouw bij het laatste tafeltje dat voor de douane staat melden. Ik moet de airportwifi aan zetten op mijn telefoon en het formulier alsnog invullen. Na diverse pogingen loopt het formulier steeds vast, waarschijnlijk door de matige verbinding. Als alle andere passagiers weg zijn, wordt de vrouw ongeduldig. Ze schrijft mijn paspoortnummer op en ik mag door naar de douane.

Ik heb in Nederland een visum aangevraagd. Dus voor de douane ben ik wel goed uitgerust. Bij het scannen van de handbagage moet ik mijn tas uitpakken. Mijn stuurtas zit vol met oplaadbare batterijen. Als ze dit zien is alles akkoord.
Bij de bagageband komt mijn fietstas er net aanrollen. Iets verderop komt bij de afwijkende bagage mijn fietsdoos net aan. Super goed georganiseerd zo en ik kan meteen door naar buiten. Mijn fietsdoos ziet er zeer slecht uit. De douane wil mijn bagage verder niet nakijken en zo sta ik al snel buiten bij de taxi’s.
Ik laat een taxichauffeur de naam van het casa particulares zien die ik besproken heb. Ook laat ik hem de 4 kilometer lange route zien naar het casa particulares. De taxichauffeur heeft een smartphone om mee te bellen. Kaart lezen en navigatie met de telefoon, daar lijkt men hier niet aan te doen. Ik geef de taxichauffeur het telefoonnummer van de casa particulares. De taxichauffeur belt het nummer. Even later laat hij me weten dat hij me voor 20 euro wel wil vervoeren. Het is voor 4 kilometer wel een beetje duur. Maar daar staat tegenover dat hij mijn fiets mee moet nemen en dat het midden in de nacht is. Dus ga ik zonder eerst onderhandelen akkoord. Nadat de achterbank plat is gelegd in de taxi proberen we de fietsdoos erin te schuiven. De trapper van mijn fiets blijft haken achter de dwarsbalk die normaal achter de achterbank zit. Na wat passen en meten blijkt dat de doos andersom wel in de taxi geschoven kan worden.
Bij de casa particulares krijgt de vader van de eigenaar de voordeur niet open. Na een tijdje wordt er een andere gast wakker gemaakt om hem te vragen om de deur van binnenuit open te maken.

Donderdag 18 mei 2023 Een lange heenreis 31 km
Als ik een uur in mijn bed lig, wordt er aan de deur geklopt. De andere gast in de casa particulares wil mijn telefoon lenen. Nou die krijg je zomaar niet. Hij wil niet zeggen waarom hij mijn telefoon nodig heeft. Uiteindelijk bel ik de eigenaar. Althans dat probeer ik, maar ik krijg alleen een mededeling dat het lokale netwerk niet werkt op dit moment. Nou sorry andere gast, maar ik ga toch echt nog proberen even te slapen.

Ik ben ondanks de nachtrust van 4 uur vroeg op. Voor de vliegreis had ik alle spullen in 1 fietstas gepropt. Dat was natuurlijk flink proppen, want ik heb ook mijn kampeeruitrusting meegenomen. Waarschijnlijk heb ik de kampeerspullen niet nodig, maar ik vind het toch prettig om mijn tent bij me te hebben. Nadat ik alles in 2 fietstassen heb opgeborgen, haal ik mijn fiets uit de fietsdoos. Als ik het voorwiel weer in de voorvork plaats, lijkt het dat mijn voorwiel niet lekker loopt. Voor het terug plaatsen van mijn trapper heb ik diverse pogingen nodig voor de trapper op de schroefdraad wil draaien.
Als ik de casa particulares wil verlaten dan blijkt dat de buitendeur op slot is en dat ik opgesloten zit. Gelukkig zijn er bouwvakkers aan het werk in de aanbouw naast het huis. Zij bellen de eigenaar. Die komt iets later. Hij heeft me expres opgesloten. Hij wil me namelijk eerst spreken voor hij me laat vertrekken. Hij wil me deze kamer ook verhuren op de laatste dag dat ik in Cuba ben. Dat vind ik een prima idee, zeker als hij mijn fietsdoos een paar weken wil bewaren.
Ik heb 50 euro betaald voor de overnachting via hotels.com. Voor de laatste nacht wil ik geen 45 euro betalen. Na wat onderhandelen komen we overeen dat ik 35 euro betaal. Het ontbijt kost hier 5 euro en het avondeten kost 15 euro. Zo ben ik meteen een beetje op de hoogte van de prijzen in Havana.

Ik stap op de fiets en fiets Havana in. Eerst fiets ik langs iemand met een grasmaaimachine. Eerst let ik er niet op. Een grasmaaier is niet zo een interessant apparaat. Als ik al bijna voorbij ben kijk ik nog eens. Dat lijkt wel een heel apart lomp honderd jaar oud museumstuk.
Iets verderop draai ik de grote weg naar Havana op. Dit is meteen een belevenis. Eerst haal ik de bakker in die met paard en wagen broodjes aan het vervoeren is. Daarna wordt ik steeds ingehaald door allemaal oldtimers en heel veel aparte voertuigen.
In Havana fiets ik naar het busstation. Ik wil fietsen van Santiago in het oosten naar Pinar del Rio in het westen. Daarvoor moet ik eerst met de bus naar Santiago. Dat is een busreis van 16 uur. Het is me niet gelukt om online een buskaartje te reserveren. Van andere toeristen hoor ik dat de website van Viazul -de busmaatschappij- al vanaf de eerste Corona lockdown niet meer werkt. Een heel behulpzame vrouw vertelt me dat de Viazul bus van 15.00 uur vol is geboekt. Maar ik moet van haar echt terug komen voor 14.00 uur. Ze zal dan kijken of er afzeggingen zijn en dan kan ik alsnog mee vandaag.

Het is pas 10.00 uur en ik besluit om dan eerst maar een sightseeing-tour door de stad te maken. Vanaf het busstation fiets ik naar het oosten richting de oude stad. Op het moment dat ik naar links kijk en door de straat de zee zie, sla ik linksaf. Ik fiets door een sfeervolle, maar ook zeer slecht onderhouden, buurt naar de Malecon. Hier sta ik aan zee en volg ik de kust naar het kasteel en verder naar de oude historische binnenstad.
Bij het plein met de prachtige oude kathedraal vraagt iemand me of ik geld wil wisselen. Dat wil ik wel en bij een café op de rand van het plein gaan we binnen zitten om te wisselen. Ik krijg 180 Peso voor 1 euro. Ik kan me de juiste koers niet meer herinneren en besluit maar 50 euro te wisselen. Later hoor ik dat dit de juiste koers is.

Ik fiets langs de Plaza de Armes, Plaza de San Francisco de Asis en Plaza Viega. Dit vind ik wel weer genoeg sightseeing. Door de straatjes van de gave oude stad fiets ik weer terug naar het busstation. Niet alleen de gebouwen van de oude stad zijn fraai, maar ook de vele grote Amerikaanse auto’s uit de jaren 50 van de vorige eeuw zijn erg mooi.  Ik kom ook nog langs het indrukwekkende Capitolo. Heb ik heel Havana nu al gezien, vraag ik me af. Ik kom op deze reis nog 2 keer in Havana.
Bij een winkeltje langs de weg bestel ik een soort pizza. Ik ga op de drempel zitten van het café naast het winkeltje. Terwijl ik mijn pizza eet geniet ik van de atmosfeer van Havana, met zijn rare drukte, vervallen gebouwen en oude auto’s.

Rond 13.00 uur ben ik terug bij het busstation. De vrouw bij de kassa is blij me te zien. Ik moet meteen met haar meekomen. Ze heeft een plaats voor me in de bus. Wat ik heel apart vind is dat Cuba een euro-land is geworden. Ik moet mijn buskaartje in euro’s betalen. Het buskaartje kost 56 euro en voor de fiets moet ik 12 euro extra betalen. Er is niet genoeg wisselgeld in de kassa. De vrouw haalt nog een 1 dollar biljet en een 1 euro munt uit haar eigen handtas. Ik vraag me ondertussen af of ik de vrouw privé aan het betalen ben en of ze iemand anders afgebeld heeft. Dat laatste heeft ze misschien gedaan voor wat extra geld en ook is er misschien wel wat extra geld naar de bagageafdeling gegaan. Daar heb ik ook het gevoel dat ik een voorkeursbehandeling krijg.

Ik lever mijn fietstassen in en ruim voor vertrek moet ik mijn fiets inleveren. Het voorwiel moet ik uit het frame halen. Als het zover is mag ik zelf de fiets stallen op de plaats waar later de bus komt. Later plaats ik zelf mijn fiets in het bagageruim onder in de bus. Mijn Spaans laat me in de steek, maar ik denk dat iemand zegt dat ik de fiets op slot moet zetten. Als iemand anders dit nog een keer zegt, pak ik mijn kabelslot en maak de fiets vast aan het busframe. Zodra iemand ziet dat ik geen ketting maar een riem heb op mijn fiets komen alle medewerkers van Viazul om de beurt even kijken.

Iets na 15.00 uur vertrekt de bus. Het lijkt allemaal heel goed georganiseerd. In het begin van de avond stoppen we bij een restaurant. Voor 1200 Peso krijg ik een flinke maaltijd.

Vrijdag 19 mei 2023 Eindelijk op de fiets 79 km 492 hm
Om 7.00 uur ben ik wakker. We rijden niet meer op de autopista. Vaak rijdt de bus nog maar 20 kilometer per uur. Ik vraag me af of we zo wel op tijd aankomen in Santiago. Ik pak mijn telefoon en zie op maps-me dat we verderop weer op een autopista komen. Nog voor de geplande aankomsttijd van 8.40 uur komen we aan in Santiago.
Om 9.00 uur heb ik mijn fiets weer op orde. Het busstation is op een andere plaats dan ik gedacht had toen ik mijn track voor vandaag maakte. Vanaf het busstation kan ik zo mijn track oppakken en de stad uit fietsen. Santiago de Cuba schijnt echter een leuke stad te zijn. Ik fiets eerst richting het oude centro historico. Door een paar sfeervolle straten fiets ik naar het hoog gelegen stadscentrum. Boven me hoor ik een vrouw -die op een balkon staat- schreeuwen, om me aan te moedigen een steil gedeelte op te fietsen.

Parque Céspedes is het middelpunt van de stad. Hier staat een prachtige kathedraal. Via de Padre Pico steps fiets ik door leuke oude straten met zicht op zee in de verte. Onder aan de heuvel is een straat langs het spoor met de baai er achter. Hier rijden geen bussen maar allemaal koetsen om de inwoners te vervoeren. Ook zie ik diverse fietstaxi’s.
Thuis heb ik een super strakke planning gemaakt voor deze vakantie, die ik aan het einde makkelijk 4 dagen kan inkorten. Vijf dagen voor het einde van deze vakantie -volgens de strakke planning- kom ik door Havana en dat zou dus bij vertraging ook het eindpunt kunnen worden van deze reis. Omdat ik geen buskaartje had, had ik verwacht dat ik meteen 1 of 2 dagen vertraging zou oplopen. Gelukkig is dit allemaal erg mee gevallen en ik ben blij dat ik volgens planning Santiago uit kan fietsen.
Langs de zuidkust fiets ik naar het westen. Rechts zijn steeds prachtige groene bergen en links zie ik vaak de Caribische Zee. Door leuke tropische landschappen fiets ik over uitstekend asfalt op een heel rustige weg.
Op een paar plaatsen lopen er veel rode krabben op de weg. Lokaal vervoer is in de dorpen vaak met paard en wagen. Ook zie ik veel mannen te paard. Cuba lijkt echt een reis in de tijd,

In de middag beginnen mijn benen moe te worden. Het is de eerste fietsdag in tropische temperaturen dit jaar. Toch neem ik maar weinig pauze. Donkere wolken pakken zich samen boven de bergen en die wolken lijken zich steeds meer richting de kust te bewegen. Zes kilometer voor Chivirico voel ik een paar regendruppels. Ik fiets snel door naar Chivirico. Ik kan terecht in de casa particulares die ik gepland had. Het is een prachtige plek. Vanaf het terras voor mijn hoog gelegen slaapkamer kijk ik langs een paar hoge palmbomen naar de kustweg, het strand en de zee erachter.

De prijzen zijn hier een stuk lager dan in Havana. Voor 25 euro heb ik een kamer met ontbijt en voor 10 euro extra krijg ik vanavond eten. Ik hoef de deur niet meer uit vandaag.
De regenwolken waaien over en daardoor kan ik mijn was drogen buiten op het terras. Ondanks dat de was in de hete zon hangt, droogt het maar langzaam in het vochtige klimaat. Mijn regenjas begint na een paar dagen al muf te ruiken.
Tijdens het heerlijke avondeten op het overdekte terras aan de achterzijde van het huis gaat het alsnog regenen. Het eten is veel

te veel. De helft van de vis laat ik liggen. Na het eten moet ik me melden bij de vrouw des huizes. Ze wil voor de komende dagen nog casa particulares voor me gaan bespreken. We praten in het Spaans. Althans de vrouw des huizes spreekt dit en ik probeer met mijn beperkte kennis van het Spaans ook af en toe wat te zeggen.
Het bespreken van de casa’s voor de komende dagen gaat niet goed. Voor morgen hebben ze geen adres voor me. Voor overmorgen hebben ze wel een adres, maar dat ligt te ver uit het centrum van de stad. Dus daar wil ik niet naar toe. Ondertussen bellen ze nog een ander adres. Daar vragen ze zich af of ik wel 100 kilometer per dag kan fietsen. Na vele telefoontjes is het eindresultaat dat er geen enkele casa besproken is en dat ze alleen een adres in het centrum van de stad hebben waar ik overmorgen wil aankomen.


Dinsdag 23 mei 2023 Jugo de Mango 127 km 467 hm
Zaterdag  ben ik langs de prachtige zuidkust gefietst. Voor een deel was het wegdek er geheel verdwenen. Zondag werden de wegen al iets beter. Toen ik de zuidkust verliet moest ik naar 300 meter hoogte klimmen over de uitlopers van de Sierra Maestra. Op het einde van de dag was ik in de aardige stad Manzanillo.

Gisteren ben ik naar het noorden gefietst naar Las Tunas aan de Carretera Central. Alle dagen was het na 12 uur erg heet in de zon. Vandaag heb ik misschien wel de langste afstand van deze trip. Rond 11 uur draait de wind steeds en krijg ik tegenwind. Ik heb daarom afgesproken om extra vroeg te ontbijten in mijn Casa Particulares.
Gisteren viel de stroom uit in de avond. Toen de noodaggregaat aan ging naast mijn slaapkamer, was er veel herrie op mijn slaapkamer. Ik ben toen bij de familie buiten op de veranda aan de straatzijde gaan zitten. Hierdoor ging ik laat naar bed. Desondanks ben ik vroeg wakker. Ik heb een hekel aan de herrie en koude lucht van airconditioners. Ik heb vannacht in de “warmte” geslapen en voel me nu een beetje klam en neem eerst nog een lekkere frisse douche.
Het ontbijt bestaat, zoals gebruikelijk, uit wat brood, een omelet, fruit, verse jus en een kopje thee. Vandaag is het fruit gelukkig geen mango, maar banaan en een rode vrucht. Normaal krijg je een kop koffie, maar op mijn verzoek maken ze thee. Vandaag hebben ze 4 witte bolletjes. Eén bolletje eet ik op, één laat ik liggen en de 2 andere bolletjes neem ik mee voor onderweg. De verse jus is altijd mango jus in deze tijd van het jaar. Mango vind ik niet erg lekker, maar de jus smaakt uitstekend. Als ik niet alles op drink, krijg ik vandaag het restant in een klein flesje mee voor onderweg.

De eerste kilometers waarbij ik de stad uit fiets is het druk op de weg met fietsers, fietstaxi’s, paarden koetsen, auto’s, bussen en een enkele tuktuk. Eenmaal buiten de stad komt er ongeveer elke vijf minuten een auto of vrachtwagen langs. In de buurt van dorpen rijden er veel paard en wagens en zie ook af en toe mannen te paard. Ik fiets nu op de Carretera Central. Deze centrale hoofdweg door Cuba is een tweebaansweg. Door de combinatie van vrachtauto’s, bussen en langzaam verkeer is het waarschijnlijk best wel een gevaarlijke weg. Langs de kant van de weg staan borden met het aantal ongelukken in 2021.

Het fietsen gaat makkelijk op de Carretera Central. Het licht golvende landschap is groen. Vaak zijn er weilanden en af en toe een stukje bos of een akker. De weilanden zijn niet zo strak gecultiveerd als de weilanden in Nederland. Naast gras staan er hier ook vaak bomen en struiken in het gras.
Af en toe is er een stukje met slecht asfalt, maar over het algemeen kan ik goed door fietsen. Cuba is een straat arm land, maar in tegenstelling tot veel arme landen lijkt de overheid hier goed georganiseerd. Dit is al helemaal het geval als ik Cuba vergelijk met Haïti, dat ten oosten van Cuba ligt. Hier in Cuba is nauwelijks afval op en langs de weg. Alles wordt netjes bijgehouden. De berm langs de weg wordt goed bij gehouden. Het lijkt wel een soort werkverschaffing. Ik heb al honderden mannen met kapmessen of een soort slingerstok met een mes aan het einde gezien die de berm met de hand aan het maaien waren.
Na 45 kilometer fiets ik door de gezellig drukke hoofdstraat van Guaimaro. Bij het busstation bestel ik 2 glazen jugo de mango. Dit kost me twee keer 10 Peso (€ 0,06). Daarna fiets ik weer snel door. Ik wil zo veel mogelijk kilometers gefietst hebben gefietst voor het 12 uur is. Het is pas 9 uur, maar ik merk nu al dat de zon aan het branden is op mijn huid.

Bij Marti gaat de weg via een brug over een spoorlijn. Hier maak ik foto’s van het lelijke dorp. Mijn eerste eet pauze heb ik zo lang mogelijk uit gesteld. Om 11 uur ga ik in een bushokje zitten en eet de broodjes op die ik bij het ontbijt meegenomen heb. Ook drink ik de mango jus op die ik nog redelijk koel heb weten te bewaren in mijn fietstas samen met een fles ijskoud water.
Om 12.15 uur ben ik 6 uur onderweg en heb ik 100 kilometer gefietst. De zon brandt op mijn huid en ik ga het het laatste stuk rustig aan doen. Een paar kilometer voor Videt stop ik bij een cafetaria. Ze hebben alleen een niet erg lekker blikje met ananas frisdrank. Buiten in prachtig nieuwe stoelen onder een grote boom drink ik het op. Een vrouw van het personeel zet een grote box buiten neer. Ik vind het een wel heel erg modern apparaat voor Cuba. Met haar telefoon zet de vrouw de muziek aan. Op het moment dat de vrouw telefoon krijgt stopt de muziek. Als de vrouw naar de wc loopt zijn er wat haperingen in de ontvangst .

Een paar kilometer verder in Videt stop ik opnieuw. Hier hebben ze voor een tiende van de prijs van het blikje met ananas frisdrank, een jugo de mango. Die jugo de mango smaakt veel beter. Ik bestel nog twee keer een glas jugo de mango. Ondertussen heeft de mangojusverkoper gezien dat ik geen ketting maar een riem op mijn fiets heb liggen.  Hij roept een vriend om ook te komen kijken naar de riem. Zijn vriend vraagt of ik de riem niet hoef te smeren zoals een ketting.

Met voldoende jugo de mango in mijn maag heb ik voldoende energie om in één keer door te fietsen naar Camagüey. De laatste kilometers wordt het steeds drukker op de weg. Het is leuk fietsen door de vervallen oude straten van het centrum. Qua architectuur is de stad niet echt bijzonder.
Ik meld me aan bij de Casa Particulares die ik gezien heb in de Lonely Planet gids. In een oud pand krijg ik op de tweede verdieping een kamer met oude meubels. Het leuke is dat ik ook een overdekt dakterras bij mijn slaapkamer heb. Op het dakterras staan allemaal planten. En zoals gebruikelijk is alles super schoon. Ook dat is Cuba.
Tegen de avond wandel ik door de stad met zoals al eerder geschreven sfeervolle oude vervallen straten maar zonder prachtige architectuur. Ik heb moeite om een goed restaurant te vinden. Uiteindelijk zit ik een  best net restaurant. De airconditioning is aan, de bediening ziet er chic uit en de tafels zijn netjes gedekt. Het eten is echter spot goedkoop en niet erg best.

Na het eten haal ik een pizza. De pizza’s zijn hier van slap deeg en niet erg groot. Ze vouwen de pizza dubbel en leggen het op een klein stukje karton. Terwijl het hete vet uit mijn pizza loopt, wandel ik terug naar mijn casa. Op mijn heerlijke dakterras eet ik mijn pizza op.
Ik zit nog lekker in een schommelstoel buiten. Daarna gaat het regenen. Door de harde wind en regen van de tropische bui spat alles nat op het terras. Ik ga daarom maar binnen zitten om dit verslag te schrijven.